Gỡ thuế cho phân bón... ngóng Quốc hội quan tâm

Như vậy ròng rã suốt 6 năm kiến nghị, các doanh nghiệp phân bón đã được Bộ Tài chính, đầu mối  chủ trì dự thảo các văn bản pháp luật liên quan đến chính sách thuế, lần đầu tiên trả lời một cách rõ ràng về việc đồng tình việc sửa đổi chính sách thuế cho phân bón, đang gây ra nhiều hệ lụy với các doanh nghiệp phân bón và người tiêu thụ phân bón sản xuất trong nước. Cổ đông của các công ty phân bón có phần hy vọng doanh nghiệp phân bón sẽ bớt khó hơn.

Nhưng khi nào việc sửa đổi này được thực hiện lại là một câu hỏi còn để ngỏ, mà thời gian chờ đợi có khi tính bằng năm, nhiều năm nữa nếu không có sự quyết liệt.

Tổng Thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam (VNFAV) Phùng Hà chia sẻ, công văn chưa tạo được sự yên tâm cho Hiệp hội và các doanh nghiệp phân bón vì câu hỏi đặt ra là “thời điểm thích hợp” Bộ Tài chính nêu là khi nào. “Tôi cho rằng bất cập của Luật số 71 đã rõ, các bộ ngành đều ủng hộ việc sửa đổi Luật này liên quan đến chính sách thuế cho mặt hàng phân bón và việc sửa đổi cũng là sửa đổi một bất cập của luật nhằm gỡ khó, đảm bảo quyền lợi chính đáng cho doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước chứ không phải tạo ra bất cứ ưu đãi nào. Vì thế đề nghị Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi Luật 71 trong thời gian càng sớm càng tốt, nhằm giúp các doanh nghiệp phân bón vượt qua khó khăn kéo dài”, ông Hà nói.

Ngày 26/11/2014, Quốc hội khoá XIII, kỳ họp thứ 8 đã thông qua Luật  số 71/2014/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về thuế có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2015,  theo đó chuyển phân bón là mặt hàng thuộc đối tượng chịu thuế GTGT 5% sang đối tượng không chịu thuế GTGT. Hệ quả là  toàn bộ thuế GTGT đầu vào phục vụ cho sản xuất và kinh doanh phân bón không được khấu trừ và doanh nghiệp phải hạch toán vào chi phí SXKD làm cho giá thành sản phẩm tăng từ 5% - 7.6%, suy giảm khả năng cạnh tranh trên thị trường, đặc biệt khi cạnh tranh với phân bón nhập khẩu từ các nước Trung Quốc/Indonesia/Malaysia, Philipines, Nga, Trung Đông...  là những thị trường phần lớn có thuế nhập khẩu bằng 0% và hầu hết các nước này có chi phí nguyên liệu sản xuất phân bón rất thấp

Theo số liệu thống kê, tháng 1 năm 2015, ngay sau khi luật thuế có hiệu thì sản lượng phân bón nhập khẩu tăng lên đột biến, ure nhập khẩu tăng 77%, DAP nhập khẩu tăng 8,5 lần so với tháng 1 năm 2014. Sản lượng tồn kho của doanh nghiệp trong tập đoàn Dầu khí cuối năm 2015 tăng mạnh so với cùng kỳ, tồn kho phân đạm ure tăng 3 lần, tồn kho phân DAP tăng 23 lần.

Hiện nay mỗi năm Việt Nam xuất khẩu khoảng 930.000 tấn phân bón, nhưng lượng nhập khẩu là hơn 4 triệu tấn. Con số này sẽ chưa dừng lại đây nếu những khó khăn, tồn tại của ngành phân bón trong nước không sớm được tháo gỡ. Việt Nam là quốc gia nông nghiệp. Việc phụ thuộc vào nguồn phân bón ngoại nhập vừa tiềm ẩn rủi ro vừa gia tăng chi phí cho nông dân. Và người nông dân là đối tượng cuối cùng chịu toàn bộ những ảnh hưởng/tác động tiêu cực của chính sách thuế GTGT với phân bón hiện nay.

Năm 2020, tình hình vẫn không có gì thay đổi. Bà Nguyễn Thị HIền, Phó tổng giám đốc CTCP Phân bón dầu khí Cà Mau (mã DCM) cho biết, sản phẩm của nhà máy Đạm Cà Mau bán ở cửa nhà máy mới có lãi, nếu vận chuyển ra miền Bắc và miền Trung với chi phí vận chuyển khoảng 450.000 đồng/tấn tương đương 20 USD thì không cạnh tranh được với hàng nhập khẩu. Phân đạm vận chuyển từ Malaysia về Việt Nam chi phí chỉ 15 USD/tấn. Thời điểm năm 2015, khi chính sách thuế GTGT với phân bón có hiệu lực bà Hiền đang công tác tại Tổng công ty Phân bón và hóa chất Dầu khí ( mã DPM), doanh nghiệp cũng chịu tổn thất lớn do chính sách bỏ mặt hàng phân bón ra khỏi đối tượng chịu thuế GTGT.

Theo DPM, các hoạt động đầu tư xây mới cơ sở sản xuất phân bón (toàn bộ thuế GTGT đầu vào của máy móc thiết bị, xây lắp… ) không được khấu trừ thuế sẽ làm tăng tổng mức đầu tư  tác động tiêu cực trực tiếp đến hiệu quả đầu tư của dự án.

DPM và DCM là hai doanh nghiệp chiếm đến 70% thị phần phân bón cả nước. Mỗi năm Đạm Cà Mau không được khấu trừ gần 350 tỉ đồng tiền thuế.  Đạm Phú Mỹ từ năm 2015 đến nay, khi phân bón không thuộc đối tượng chịu thuế GTGT, không được khấu trừ 1.637 tỉ đồng tiền thuế. Các đơn vị thuộc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam không được khấu trừ khoảng 3.646 tỷ đồng tiền thuế (năm 2015: 825 tỷ, năm 2016: 588,8 tỷ, năm 2017: 755,5 tỷ, năm 2018: 767,7 tỷ,  năm 2019: 708,8 tỷ).  , các doanh nghiệp sản xuất phân bón tại Việt Nam đang hạch toán toàn bộ chi phí này vào chi phí sản xuất, vào giá thành sản phẩm, khiến khách hàng - người nông dân chịu thiệt.

Để có sự bình đẳng giữa phân bón sản xuất trong nước với phân bón nhập khẩu, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam đã gửi văn bản kiến nghị Ủy ban Quản lý vốn nhà nước báo cáo Chính phủ trình Quốc hội đưa chương trình sửa đổi Luật số 71/2014/QH13 theo hướng đưa phân bón vào đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng với mức thuế suất là 0% - 5% vào kỳ họp Quốc hội thứ 7 Quốc hội khóa 14.

Các doanh nghiệp phân bón thuộc Tập đoàn Dầu khí đã nhiều lần đề xuất sửa đổi Luật Thuế theo hướng đưa phân bón sản xuất trong nước vào diện chịu thuế GTGT với thuế suất 0% thay cho không chịu thuế, hoặc quay trở lại thuế suất 5% như trước.

Tuy nhiên, với văn bản trả lời của Bộ Tài chính nêu trên, thì không rõ thời gian nào dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật thuế GTGT mới được Bộ Tài chính hoàn tất và trình Quốc hội.

Thu Hương

Từ khóa: -,